بافان

بافان گلیمی کوچک و زیبا،‌ مینیاتوری، که برساخته دست هنرمندان کشورمان است. گلیمی که کارکرد دکوراتیو دارد؛‌ می‌تواند به عنوان یک عنصر دکوری روی میز خانه شما باشد یا قاب شده و به دیوار خانه آویخته شود. این گلیم، تداعی‌کننده‌ عطر خانه‌های روستایی در ارتفاعات زاگرس است که با نگاهی مدرن شده، قرار است خانه‌ شما یا میز کار شما را زینت بخشد.

بافان می‌تواند یک هدیه تبلیغاتی و سازمانی جذاب باشد.

گلیم یکی از صنایع دستی در ایران است که بیشتر توسط خانم‌های روستایی و عشایر بافته می‌شود. بافت گلیم و فرش از قدیمی ترین هنرهاست. نداشتن پرز مهمترین تفاوت گلیم با فرش محسوب می‌شود. جنس این زیرانداز بدون پرز از پشم طبیعی حیوانات اهلی است. در بعضی مواقع از مخلوط موی بز و پشم برای بافت گلیم استفاده می‌شود و شبیه بافتن سبد، نخ‌های پود از زیر و روی نخ‌های تار می‌گذارند. در این مقاله به مراحل بافت گلیم، انواع گلیم از نظر نوع بافت و روش های بافت گلیم اشاره شده است.

مراحل بافت گلیم

مرحله چله کشی اولین مرحله بافت گلیم است. وقتی چله کشی روی دار انجام شد، کوجی را که یک قطعه از جنس چوب و به شکل استوانه ای با قطر ۴ سانتی متر و طول آن برابر با عرض گلیم می باشد به دار قالی و روی چله نصب میشود. در تولید و بافت گلیم، چند رج ساده که به گیس بافی مشهور است، آغاز کننده ی بافت گلیم می باشد. حدودن ۱۵ سانتی متر از ابتدای چله ها را هم به عنوان ریشه در نظر گرفته و در نهایت نوبت به بافت گلیم می‌رسد.

روش های بافت گلیم ساده

گلیم های ساده به دو شیوه‌ی پود گذاری و پود پیچی بافته می‌شوند.

1- روش پود گذاری:  در این نوع بافت از نخ‌های تار و نخ‌های پود استفاده می‌شود. نخ‌های رنگارنگ پود از زیر و روی نخ‌های تار می‌گذرند. برای پیدایش نقش‌های گلیم رنگ نخ‌های پود را باید تغییر داد. در روش پودگذاری هر دو طرف گلیم صاف، هم شکل و همرنگ هستند.

2- روش پود پیچی: در این روش به جز نخ‌های تار و پود، از نخ‌های نازک پودی دیگری هم استفاده می‌کنند. این نخ‌های نازک به صورت پیچشی از میان نخ‌های تار عبور می‌کنند. سپس با کوبیدن شانه، نخ‌های تارو پود به طور قطعی با هم درگیر می‌شوند. این روش حد واسط قالی بافی و گلیم بافی محسوب می‌شود.

روش های بافت انواع گلیم

سه روش برای بافت انواع مختلف گلیم وجود دارد:  گلیم ساده بافت، گلیم برجسته، گلیم ورنی.

1- گلیم ساده بافت: در این بافت نخ‌های پودر از زیر و روی نخ‌های چله (تار)  می‌گذرند. برای بافت گلیم ساده بافت از نقشه‌هایی هندسی که در همان لحظه به ذهن بافنده می‌رسد استفاده می‌شود. به عبارت دیگر بافنده از هیچ نقشه‌ی آماده‌ای استفاده نمی‌کند. گلیم ساده بافت یک رو دارد.

2- گلیم ورنی: این نوع بافت شبیه گلیم ساده بافت از نقشه‌های هندسی و ذهنی استفاده می‌شود. بدون پرز و یک رو می‌باشد. تفاوت بافت ورنی با بافت ساده این است که ایجاد نقش و طرح روی ورنی با استفاده از پودگذاری اضافی انجام می‌شود. درحالیکه در گلیم ساده بافت نقش‌ها توسط پود بوجود می‌آید.

3- گلیم برجسته: زمینه‌ی گلیم برجسته ساده است. ولی طرح و نقشه‌ی اصلی آن همانند فرش پرز دار است. به صورتی که بر روی چله گلیم، از روی نقشه قالی گره می‌زنند و در آخر پرزهای اضافی با قیچی کوتاه می‌شود.