مليله کاری از جمله ظريف‌ترين رشته هاي فلزکاري و يکي از برجسته‌ترين صنايع دستي ايران است.
هنر مليله کاری، محصول کار با طلا، نقره و مس است. که به صورت مفتول‌هاي باريک درآمده است. و با صرف وقت و دقت فوق العاده و مهارت و هنرمندي مليله کار، برشي يا محصول مورد نظر و با بهره گيري از نگاره هاي سنتي و طرح‌هاي اسليمي به هم پيوند داده مي شوند.
مليله کاري در واقع ظريف کاري نقره با استفاده از مفتول ها و نوارهاي نقره و با بکارگيري ذوق هنري به شيوه منظم و اسليمي وار و در انواع مختلف زينتي همچون سنجاق گل سينه، گردنبند، انگشتر، و انواع مختلف تزئيني همچون پايه استکان، سيني و … ساخته مي شود که قدمت آن به 200 سال قبل از ميلاد مي رسد.
شهرهای ملیله کاری
قديمي ترين مليله ايران به روايت اکثر محققان مربوط به سالهاي 330 تا 550 ق.م. (دوره هخامنشي) است.
در حال حاضر نیز ملیله کاری صرف نظر از تهرآن که صنعت گران ملیله کار آن بیشتر در امر ساخت جواهرات فعالیت می نمایند، در شهرهای زنجان و اصفهان رواج دارد. ضمن آنکه محصولات تولیدی صنعت گران ملیله کار اصفهانی را بیشتر فرآورده‌های تزیینی نظیر گل سینه، گوشواره، گردن بند و… تشکیل می دهد، در حالی که ملیله کاران زنجانی وسایلی نظیر سینی، قندان، گیره‌ی استکان، شکلات خوری و… که در مجموع فرآورده‌های مصرفی تر را شامل می شود، تولید می نمایند.
نقوش رایج در ملیله سازی
نقوش رایج در ملیله سازی همانند سایر نقوش صنایع دستی اکثراً ذهنی و ملهم از طرح‌های قدیمی و سنتی است که معروف ترین و رایج ترین آنها در زنجان (یکی از مهم ترین مراکز ملیله کاری) عبارتند از: ماشین مله سی یا ماشین ملیله که این نقش معمولاً پس از دیواره چیده می شود و مشخص تر از بقیه‌ی قسمت هاست و در حاشیه به کار برده می شود.
سایه‌ی ملیله. واو ملیله که این نقش شبیه «واو» فارسی است.
ارمنی مله جقه که این نقش در سایر رشته‌های صنایع دستی و از جمله قلم کارسازی و ترمه بافی بته جقه نامیده می شود. برگ فرنگ، ریزه جقه، غنچه، سه چشمه و چهار چشمه از دیگر طرح‌های ملیله سازی هستند که هر یک ویژگی خاصی دارد.
