رودوزی از جمله هنرهای اصیل ایرانی است که بانوان هنرمند ایرانی در طول قرن‌ها در خانه‌های خود این هنر را بسط داده‌اند.
رودوزی انواع گوناگونی دارد و متناسب با هر اقلیم، شکل آن متفاوت است. هنر پته‌دوزی، رشتی‌دوزی، تکه‌دوزی و… از جمله شاخه‌های این هنردستی است. پته‌دوزی خاص منطقه کرمان است.
پارچه زمینه پته، پارچ‌های ضخیم و پشمی است که عریض نامیده می‌شود. هنرمندان پته‌دوز با کمک سوزن، نقوشی ذهنی را که ملهم از پندارها و بینش‌های شخصی خود است، بر زمینه عریض می‌نشانند. رشتی‌دوزی نیز، همانطور که از نامش پیداست، خاص زنان شهر رشت است.
در رشتی‌دوزی زمینه پارچه به وسیله نخ‌های ابریشمی رنگین تزئین می‌شود. رشتی‌دوزی به سه روش ساده، برجسته و معرق دوخته می‌شود. پرده، فرش، سجاده، کلاه، لباس، رومیزی و روتختی رشتی‌دوزی می‌شود. تکه‌دوزی هم از جمله هنرهایی است که در نقاط مختلف ایران، از جمله سیستان و بلوچستان، زنجان، لرستان، جنوب ایران، یزد و خراسان مورد توجه بانوان قرار گرفته است.
انواع رودوزی در ایران
برای آشنایی با رودوزی و انواع رودوزی در ایران بهتر است بدانید که در ایران 115 نوع رودوزی معرفی شده است که این تنوع مدل نمونه به طور کلی به 6 دسته طبقه بندی می شود.
۱_ دوخت روی پارچه
۲_ سرمه دوزی و ملیله دوزی
۳_ پته دوزی
۴_ بخارا دوزی
۵_ رشتی دوزی
۶_ گلابتون دوزی
این تنوع در انواع رودوزی گویای این مسئله می باشد که انجام این هنر دست، مختص تنها یک اقلیم و استان نبوده بلکه در شهرهای زیادی از ایران این هنر رودوزی رواج داشته است. اما کلیه رودوزی ها از نظر نوع کاربرد نخ رودوزی به دو دسته عمده طبقه بندی می شوند.
_ رودوزی با نخ ابریشم، پنبه و پشم
_ رودوزی با نخ فلزی یا همان ملیله
انواع رودوزی
اولین رودوزی ها در ایران
در ایران اولین سال ها که رودوزی رواج پیدا نمود افراد سعی می کردند رودوزی را پرکار کنند و تمامی سطح پارچه را پوشش دهند و هیچ سطحی از زمینه رودوزی پیدا نباشد.
در این نمونه رودوزی ها سطح تنوع رنگ بالایی داشته و از نخ های ظریفی استفاده می شد. از نمونه های مشهور این نوع رودوزی ها عبارتند از:
ممقان دوزی، بلوچ دوزی، قلاب دوزی، بخارا دوزی و نمونه ای از پته دوزی ها و نمونه دیگر رودوزی باب شده در ایران رودوزی سبک و کم کار می باشد که سطحی از زمینه پیدا است و قسمت هایی از پارچه رودوزی می شود، مانند مضاعف دوزی، قیطان دوزی، خامه دوزی و ابریشم دوزی که نمونه برجسته ای از انواع رودوزی هستند.
نمونه دیگری از رودوزی وجود دارد که متفاوت از هر نوع رودوزی می باشد در این مدل تار و پود پارچه از زمینه پارچه به بیرون کشیده شده و رودوزی می شود که شکلی جدای از نمونه های شناخته شده رودوزی را پدید می آورد. نمونه های آن شبکه دوزی و سکمه دوزی در اصفهان می باشد.