آیا با صنایع دستی نواحی شمالی ایران آشنا هستید؟ می دانید در سفر به مازندران و گیلان چه صنایع دستی را باید خریداری کنید؟ هدیه های مخصوص صنایع دستی این دو شهر را می شناسید؟ برای رسیدن به پاسخ این سوالات در ادامه این مطلب همراه ما باشید ...
از محبوب‌ترین نقاط گردشگری ایران می توان به نواحی شمالی شامل استان مازندران و گیلان اشاره کرد. این دو منطقه با داشتن مراتع سرسبز در نزدیکی دریای خزر و کوه ها و جنگل‌های خارق العاده، هر ساله مقصد تعداد بسیاری از گردشگران در فصول مختلف سال هستند. همانند سایر نقاط ایران، مناطق شمالی نیز در زمینه تولید انواع مختلف صنایع دستی بسیار فعال هستند.
صنایع دستی هر ناحیه بیشتر به آب و هوا، فرهنگ و آداب رسوم مردمان آن بستگی دارد. برای مثال همان طور که نواحی ساحلی جنوب ایران شاهد هنرهایی مانند حصیربافی هستیم، در شمال نیز این هنر به وفور به چشم می خورد. پس در سفر به شهرهای مختلف مازندران و گیلان هنر حصیربافی را فراموش نکنید. البته صنایع دستی این نواحی فقط به این مورد محدود نمی شود و انواع مختلفی از هنرها را می توان در این استان‌ها یافت.
در ادامه این مقاله برای آشنایی بهتر شما با صنایع دستی مازندارن و گیلان، لیستی از این هنرها را بررسی کرده و تاریخچه و سایر نکات مهم در خصوص آن ها را مرور خواهیم کرد. پس از آشنایی کامل، به معرفی بهترین هدایا از صنایع دستی نواحی شمالی ایران خواهیم پرداخت. پس در ادامه این مقاله با آراهنر همراه باشید …
معرفی هدایای مختلف از صنایع دستی مازندران و گیلان
برای تهیه محصولات و صنایع دستی نواحی شمالی نیاز نیست که حتما به این استان‌ها سفر کند. آراهنر با سال‌ها سابقه در تهیه بسته‌های هدیه از صنایع دستی، هنرهای مردمان مازندارن و گیلان را به نیز به صورت بسته‌های هدیه برای شما آماده کرده است. این بسته‌های هدیه در انواع مختلف، با قیمت های متفاوت و بست بندی های ویژه ارائه می شوند.
این بسته‌ها را می‌توانید به عنوان هدایای تبلیغاتی، هدایای نمایشگاهی، هدایای سازمانی و یا برای مناسبت‌های خاص مانند روز معلم، روز کارمند و … نیز به کار ببرید. پس همراه ما باشید تا تعدادی از پرفروش‌ترین آن‌ها را برای شما عزیزان معرفی کنیم:
باریزان (بسته سبد حصیربافی و سفره نان)
اگر به دنبال هدیه‌ای از صنایع دستی حصیربافی و در عین حال بسیار کاربردی هستید، باید با بسته باریزان آشنا شوید. در این بسته هدیه یک عدد سبد سفالی مخصوص نان قرار دارد. این سبد با نوارهای آبی رنگ تزئین شده است که ترکیب رنگی خوبی را با سایر محصولات هدیه ایجاد کرده است. در کنار این محصول یک سفره پارچه‌ای به همراه سایر ادویه‌های مخصوص نان وجود دارد.
این هدیه با داشتن حال‌وهوای سنتی می‌تواند گزینه خوبی برای مخاطبان مختلف شما باشد. برای مثال از بسته باریزان می‌توانید به عنوان یک هدیه سازمانی استفاده کنید.
چام ویژه (بسته فلاسک با روکش نمدی و لیوان مسی)
از خاص‌ترین بسته‌های هدیه آراهنر که در طراحی آن از نمد استفاده شده، بسته هدیه چام ویژه می باشد. در این هدیه یک عدد فلاسک به همراه دو لیوان مسی و مقداری دمنوش وجود دارد. از صنایع دستی نمد مالی برای تولید روکش فلاسک، زیر لیوانی و کیف مخصوص استفاده شده است. نمدهای به کار رفته در این هدیه به صورت یکرنگ در نظر گرفته شده اند. این موضوع نظم و زیبایی بسیاری به بسته چام ویژه بخشیده است.
بسته هدیه درنگ
از جمله هدایای ترکیبی چوب و سفال و مناسبتی آراهنر به بسته هدیه درنگ اشاره کرد که می‌توانید برای هدیه روز معلم این بسته را تهیه کنید. در این بسته یک استند چوبی به همراه دو پیاله سفالی حاوی توت خشک و مویز وجود دارد. یک قسمت از استند چوبی به شکل ظرف دردار است و درون آن دمنوش گل محمدی و بهار نارنج وجود دارد.
بسته هدیه باریا
از دیگر بسته‌های صنایع دستی حصیربافی آراهنر می توان به هدیه باریا اشاره کرد. این هدیه شامل یک سبد کوچک حصیر بافی حاوی خرما است که در بسته‌بندی مقوایی ویژه نیز قرار می‌گیرند. این هدیه می‌تواند گزینه خوبی برای گیفت تبلیغاتی باشد.
بسته هدیه چله‌نوش
اگر بسته هدیه‌ای از صنایع دستی شمال ایرانی اما با تم یلدایی می‌خواهید، چله نوش کاملا برای شما طراحی شده است. در این بسته یک عدد لیوان سفالی با نقش و نگارهای یلدایی به همراه یک گلیم کوچک به عنوان زیرلیوانی وجود دارد. هر دو این موارد یعنی گلیم و سفال از صنایع دستی مازندران و گیلان هستند که با طرح‌های یلدایی در بسته هدیه چله نوش قرار گرفته اند. این بسته مناسب هدیه شب یلدا است.
دامون (بسته انار و میوه کاج)
از دیگر هدایای صنایع دستی شمال که مناسب شب یلدا هستند، بسته هدیه دامون است. این بسته شامل فال حافظ و انار به همراه دیگر هدایای تزئیناتی هستند. همه این محصولات درون یک سبد از صنایع دستی حصیری ایران قرار می گیرند.
آشنایی با صنایع دستی مازندران و گیلان
به علت وجود تشبهات در میان صنایع دستی این دو استان، هر دو را در یک بخش مورد بررسی قرار خواهیم داد. صنایع دستی مازندران و گیلان انواع مختلفی از هنرهای بافتی را شامل می شوند. در واقع این جغرافیا و آب و هوای این نواحی است که باعث پدید آمدن چنین صنایعی شده است. بیایید انواع مختلفی از این هنرها را با یکدیگر مورد مطالعه قرار دهیم:
هنر سفال و سفالگری
هنر سفال در بسیاری از نقاط ایران به چشم می خورد که آن را می توان به غنی بودن منابع خاک کشور دانست. علاوه بر حضور پررنگ این هنر در جاهای مختلف ایران، قدمت بسیاری زیادی نیز برای سفالگری تخمین زده می شود. کشف آثار سفالی متعدد از غارها و کوه‌ها نشان داد که قدمت هنر سفال به حدود هفت هزار سال پیش برمی‌گردد. نه تنها در ایران بلکه در سراسر دنیا سفالگری را می توان از قدیمی‌ترین صنایع دستی دانست.
یکی از نقاط اصلی در تولید صنایع دستی سفالی قائمشهر مازندران است. اگر به دنبال زیباترین ظروف و لوازم سفالی هستید، حتما باید به این شهر سر بزنید. از سایر شهرهای تولیدکننده لوازم سفالی می‌توان به بهنمیر و جویبار نیز اشاره کرد. با گشت‌وگذار در این نواحی کارگاه‌ها و هنرمندان بسیاری را خواهید دید که مشغول کار با هنر سفال هستند.
هنر حصیر بافی
پیش تر نیز اشاره کردیم که صنایع دستی بیشتر متاثر از آب و هوا و شرایط اقلیمی و جوی یک ناحیه هستند. هنر حصیربافی تحت تاثیر چه ویژگی از این نواحی بوده است که به وفور در استان های گیلان و مازندران به چشم می خورد؟ خب بیایید با هم به بررسی آن بپردازیم.
در کنار مرداب‌ها گیاهانی مانند گله و واش رشد می کنند که ماده اولیه برای هنر حصیربافی محسوب می شوند. همان طور که می دانید به علت رطوبت و بارش زیاد در این مناطق از ایران، تعداد زیادی مرداب ایجاد شده است. با توجه به این، انتظار می‌رود تعداد زیادی از گیاهان مخصوص نیز کنار این مرداب‌ها رشد کرده باشد. بدین ترتیب این هنر بیشتر از سایر موارد در این استان‌ها مشاهده می شود.
از مشهورترین نواحی برای خرید محصولات مختلف از هنر حصیربافی می توان به شهر رامسر در استان مازندران اشاره کرد. از بدو ورود به رامسر حتما در جای جای این شهر، هنر حصیربافی را مشاهده خواهید کرد. هنر حصیربافی در ترکیب با پارچه‌های رنگی و طرح و نقش های مختلف، محصولات زیبا و چشم نوازی را پدید می‌آورد.
هنر قالی و گلیم‌بافی
شاید انواع مختلفی از گلیم‌ها با رنگ‌های شاد در استان مازندران و گیلان به چشمتان خورده باشد. برخلاف هنر گلیم‌بافی، قالی‌بافی نواحی شمالی از هنرهای ناشناخته این مناطق محسوب می شود. از جمله بهترین نواحی در بافت قالی می‌توان به کلاردشت اشاره کرد. انواع مختلفی از قالی‌ها با طرح‌های خاص و بسیار متفاوت از سایر نواحی ایران در کلاردشت بافته می شود.
یک تفاوت بسیار بزرگ در قالی‌بافی شهرهای دیگر و نواحی شمالی وجود دارد و آن بافتن بدون نقشه است. هنرمندان شمالی بدون نقشه و به صورت ذهنی کار بافندگی را انجام می دهند و همین باعث ایجاد تنوع بسیار بالا در طرح قالی‌های این مناطق شده است. در واقع شما به ندرت می توانید دو قالی بیاید که کاملا مشابه هم باشند.
هنر نمدمالی
از دیگر هنرهای بسیار قدیمی در ایران و جهان می‌توان به هنر نمدمالی اشاره کرد. ماده اولیه نمد پشم گوسفند است. با توجه به وجود مراتع سرسبز بسیار در شمال ایران، این ماده اولیه به وفور در استان‌های گیلان و مازندران موجود می‌باشد. همین موضوع باعث رونق یافتن هنر نمد مالی در شمال ایران شده است.
در نمدمالی معمولا از هیچ دستگاهی استفاده نمی‌شود و با فشار دست بر الیاف پشمی همراه با آب، نمد شکل می گیرد. البته امروزه با افزایش درخواست دستگاه‌های مخصوص برای تولید نمد نیز ایجاد شده است اما نمد اصیل همان است که به شیوه سنتی تولید می‌شود. از نواحی مشهور در تولید محصولات نمدی نیز می‌توان به روستای کجور در حوالی رامسر اشاره کرد.
صنایع چوبی
آب‌وهوا، مجاورت با دریا و رطوبت زیاد باعث پدید آمدن جنگل‌های بسیار زیادی در نواحی شمالی شده است، بنابراین علت رونق صنایع چوبی بسیار واضح است. انواع صنایع چوبی بیشتر در استان مازندران رواج دارند. در این استان برای تولید محصولات مختلف بیشتر از چوب گردو، راش، افرا و انار زرد و چوب گلابی استفاده می‌شود.
انتخاب چوب مناسب بیشتر بستگی به نوع لوازم و محصولاتی است که هنرمندان می‌خواهند تولید کنند. برای مثال در تولید محصولاتی همچون ظروف چوبی و مجسمه‌های مختلف معمولا از چوب درخت گردو، افرا و راش استفاده می شود. در حالیکه برای محصولات ظریف‌تر و برای کنده کاری بیشتر چوب گلابی به کار می‌رود.
علاوه بر چوب‌های مختلف انواع تکنیک‌ها مانند منبت و مشبک نیز در تولید صنایع دستی چوبی به کار برده می‌شود.
سوالات متداول در خصوص صنایع دستی مازندران و گیلان
قائم شهر در استان مازندران
از مشهورترین نواحی برای خرید محصولات مختلف حصیربافی می توان به شهر رامسر در استان مازندران اشاره کرد.
یک تفاوت بسیار بزرگ در قالی بافی شهرهای دیگر و نواحی شمالی وجود دارد و آن بافتن بدون نقشه است. هنرمندان شمالی بدون نقشه و به صورت ذهنی کار بافندگی را انجام می دهند و همین باعث ایجاد تنوع بسیار بالا در طرح قالی های این مناطق شده است.
در این استان برای تولید محصولات مختلف بیشتر از چوب گردو، راش، افرا و انار زرد و چوب گلابی استفاده می شود.
نکات مهم در مورد صنایع دستی مازندران و گیلان
به مهم ترین نکات در مورد صنایع دستی مازندران و گیلان توجه فرمایید:
- صنایع دستی هر ناحیه با تاثیر گرفتن از آب و هوا، اقلیم و فرهنگ مردمان آن ناحیه شکل می گیرند.
- برای رونق یافتن یک هنر بخصوص باید ماده اولیه آن هنر در منطقه موجود باشد.
- از جمله هنرهای استان مازندران و گیلان می توان به سفال، گلیم، نمد مالی، چادر شب، جاجیم‌بافی و … اشاره کرد.
- برای مثال ماده اولیه صنایع چوبی به علت آب و هوای ویژه این نواحی در مقدار زیاد موجود می‌باشد. به همین علت این صنایع رونق بسیاری در استان گیلان و مازندران دارند.
- از جمله قدیمی‌ترین صنایع دستی در نواحی شمالی ایران می‌توان به هنر سفال و سفالگری اشاره کرد.
